Tüm gebeliklerin % 1’nde gözlenir. Sıklık ikizlerde 1/85, üçüzlerde 1/852, dördüzlerde 1/853 dir. Son yirmi yılda çoğul gebelik oranları artmıştır. Bunun en önemli nedeni kısırlık tedavilerinde yumurtlama arttırıcı ilaçların kullanımı ve tüp bebek uygulamalarında birden fazla embriyo yerleştirilmesidir. Tedavisiz oluşan İkiz gebeliklerin % 30’u monozigotik ( tek yumurta ), % 70’i dizigotiktir ( çift yumurta ).
Tek Yumurta İkizleri:
Tek bir yumurtanın tek bir spermle döllenmesi ve bu döllenmiş yumurtanın bölünmesi sonucu oluşur. Tek yumurta ikizleri genetik olarak aynıdır. Cinsiyet ve kan grupları aynıdır, sadece parmak izleri farklıdır.
Tek yumurta ikizlerinin sıklığı tüm dünyada aynı olup 1/250 kadardır.
Çift Yumurta İkizleri:
İki ayrı yumurtanın iki ayrı spermle döllenmesi ile oluşur. Farklı cinsiyetlere sahip olabilirler. %75’i aynı cinsiyettedir.
Çift yumurta ikizi oluşumunu arttıran faktörler:
Çift yumurta ikizi sahibi olmak anneden geçen bir özellikdir. Babanın bir etkisi yoktur
Ailede ikiz öyküsü varsa ihtimal artar
Irk ( zencilerde fazladır )
Daima iki fetus, iki plasenta ve iki amniyon zarı vardır
Bazen aynı siklusta atılan iki yumurta farklı ilişkiler sonucu döllenebilmektedir.
Tanı:
Tanısı zor değildir. Ultrasonografinin kullanılmadığı yıllarda rahim büyüklüğü beklenenden fazla olması, muayenede ileri haftalarda ele birden fazla fetus kısımlarının gelmesi ve gebelik bulguları normalden daha şiddetli olması tanı koydururdu. Ancak kesin tanısı ultrasonla konulur.
Son adet tarihinden itibaren 6 hafta sonra rahimde keseler izlenebilir. Ancak ikiz olarak başlayan gebeliklerin % 13-78 kadarı tek olarak devam etmektedir. Bukaybolan ikiz olarak adlandırılmaktadır.
Bu olay yakın ultrason takibi ile tespit edilebilir ancak önlemek için yapılabilecek bir şey yoktur
Büyüme ve Gelişme:
İkiz gebelikte bebeğin büyümesi 28-30. haftaya kadar tekil gebeliklerle aynıdır
Bebekler arasında %25’den fazla gelişme farkı varsa anomali, ve ölüm riski artmıştır
İkizler için ortalama gebelik süresi 35-36 haftadır, 40 hafta ve üzeri günaşımı kabul edilir
Tek yumurta ikizlerinde bebekleri besleyen damarlar arasında oluşan bağlar nedeni ile birbirlerinden besin çalma olabilir. Bu nedenle bebeklerden biri iyi gelişirken diğerinde ciddi gelişme geriliği olabilmektedir, buna ‘ ikizden ikize tranfüzyon sendromu ‘ denir
Üçüzlerde doğum genellikle 32-33 haftada gerçekleşir
Çoğul gebeliklerde fetal iyiliğin belirlenmesi amacıyla uygulanan testlerin ( NST, biyofizik profil, Doppler ) hiçbiri gebeliklerde anne karnında ölüm oranını azaltmamaktadır. Bununla birlikte yatak istirahati, erken doğum tedavisi, ve hastanede takibin de sonuçlara olumlu etkisi olmadığı görülmüştür
Çoğul gebeliklerde doğumsal anomali riski yüksektir. Tarama testleri yapılamaz. Ense kalınlığı ve burun kemiği vb. bakılarak takip önerilir
Çoğul Gebeliklerde artan riskler:
Bulantı- kusma
Kansızlık
Düşük tehlikesi
Erken doğum
Bebekte gelişme geriliği
Bebekte geliş pozisyonu anomalisi
Bebekte anomali görülmesi
Bebekte gelişme geriliği
Doğum sonu kanama oranı
Gebelik tansiyonu
Amniyon mayide artma
Plasental anomaliler
Kordon problemleri
Gebelik şekeri